فرهنگی و نرم

از عسرت تا سعادت، فاصله ای نیست. از زمستان تا بهار نیز. تکرار نوروز، تکرار پیام امید است به انسان های متعهد و خلاق. نا امیدی، هنر انسان های آزادفکر و دریادل نیست. این ها، ویژگی خلاقان روزگار است. اینک که بر آستانه قرن پانزدهم هجری شمسی ایستاده ایم، خوف و رجاهای بسیاری ما را در بر گرفته اند. تغییرات اقلیمی، حوادث طبیعی، برخوردهای فرهنگی، نزاع های نظامی و جنگ های اقتصادی، همگان را با چالش های تازه و فرصت های بی نظیری روبه رو کرده است. 

در ایران اسلامی عزیز، داریم چهل و چهارمین بهار آزادی را تجربه می کنیم. انقلاب مردمی 57، از خامی به پختگی رسیده است و همه جهان، ما را به عنوان یکی از بلوک پارادایم جدید جهانی، پذیرفته اند؛ پارادایمی که در آن زورگویی، بی هزینه نیست، به قول آن پیر فرزانه که گفت: "دوران بزن و در رو گذشته است را دیگر باور و یقین دارند". خام فروشی، فضیلتی ندارد و دارایی های انسانی، عزت و سربلندی به همراه دارد. فرهنگ اجتماعی ما نیز بلوغ‌اش را تجربه می کند؛ فرهنگی که در آن، نوآوری و خلاقیت، حرف دارد برای گفتن، جا دارد برای دیده شدن، فرصت دارد برای تجربه کردن و حق دارد برای سربلند کردن. 

شرکت های خلاق و خانه های خلاق و نوآوری، در کنار مراکز نوآوری و دانش‌بنیان‌ها، نمود و نماد انقلاب مردمی است. مردم محور هستند و سازنده، متقدر و پیش برنده. دولت خدمتگزار است و شتاب دهنده. همانگونه که طبیعت و کائنات به ما آموزانده، تعادل رمز بقا و پایداری است. شرکت های خلاق این وظیفه را به خوبی می توانند بر دوش بگیرند و به جاهای خوب ببرندش. خانه، از آنجا که در فرهنگ ایرانی-اسلامی، جایگاه مقدس دارد و از درجه حفاظت و معنویت بالایی برخوردار است، خانه های خلاق و نوآوری نیز می تواند از این ویژگی‌ها بهره مند باشد و در تقویت ایمان بین خلاقان و نوآوران اثرگذار باشد. یادمان باشد که یکی از رموز ظهور دوران طلایی علم در ایران و اسلام، همین موضوع ایمان و تقویت آن توسط دانشمندان اسلامی و مکتب والای مسلمانی بود. پس ما با تکیه بر باور و ایمانی که میان جوانان مان موج می زند، می توانیم به توسعه خلاقانه کشور امیدوار باشیم. اینگونه خواهد بود که با رونمایی از تمدن جدید در ایران، جای بالاتری در جهان، برای خود کسب کنیم.

در این میان تاکید بر داشته های فرهنگی به عنوان ثروتی کم نظیر، جایگاه حیاتی برای ما دارد. شرکت های خلاق و حتی شرکت های دانش بنیان و فناور، بدون تکیه بر فرهنگ ایرانی، نمی توانند زیست بوم نوآوری و خلاق را کامل کنند. بازیگران این زیست بوم، موظف اند که بر داشته ها و قواعد فرهنگی مان تاکید کنند و به ویژگی های آن وفادار باشند. تاریخ ثابت کرده است که تکیه بر فرهنگ یک جا، اقتصاد و امنیت آنجا نیز صاحب تضمین خواهد شد. 

از دیگر سو، ما همزمان و موازی با بالندگی و رشد چشمگیرمان در بخش های مختلف علمی و فناوری، نیاز به تبیین و فرهنگسازی نیز داریم. جهاد تبیین در این زمان، همچون نان شب، برای همه بخش های مختلف جامعه مان واجب است و ضروری. «سلاح تبیین یک بخش نرم‌افزاری مهمّی دارد؛ در اینجا بایستی نوآوری صورت بگیرد، بایستی سخن نو گفته بشود و شیوه‌ی نو در بیان ذکر بشود.» (رهبر فرزانه انقلاب، بیانات در دیدار اعضای مجلس خبرگان رهبری، 19 اسفند 1400) بله، همانگونه که رهبرمان فرمودند تبیین داشته ها و دستاوردهایمان، یک جهاد است و خود، یک دنیا کار است و وظیفه. طلایه داران‌اش هم نوآوران، دانش‌بنیان‌ها و خلاقان هستند. همانطور که می دانید که یکی از بخش های مهمی که شرکت های خلاق پیرامون آن شکل می گیرند و فعالیت می کنند، بخش تولید محتواست که اساس و محور تبیین است. ما هر چه در این زمینه، شرکت داشته باشیم و فعالیت کنیم، باز هم نیاز خواهیم داشت. تجربه دنیای امروز، نشان داده است که تولید محتوا، علاوه بر آنکه ثروت زا است، زاینده قدرت های عظیم نیز هست. پس می باید که فورا به این زایندگی، توجه ویژه کنیم و در کنار ترویج فرهنگ جوان سازی جمعیت و فرزندآوری که اهمیت استراتژیک دارد، به زاد و ولد در حوزه محتوا نیز، توجه فراوان کنیم. 

نوروز، یک فریاد دلنشین با خود دارد؛ «به پا خیزید». با آمدن بهار 1401، امیدوارم که این گوشزد مهم و آینده ساز را به جان بگیریم و احوال مان را به سمت نیکی و نویی و سربلندی، دگرگون سازیم. 

 

*مشاور معاون علمی و فناوری رییس جمهوری